آموکسی سیلین

نوشته: دکتر بهروز مصلحی

مقدمه:

آموکسی سیلین یک آنتی بیوتیک از خانواده پنی سیلین ها است که برای درمان عفونتهای باکتریایی تنفسی، ادراری، دهان، دندان، مغز، قلب، معده و گوش بکار می رود.


مکانیزم اثر آموکسی سیلین:

آموکسی سیلین در واقع یک آمینو پنی سیلین از خانواده بتالاکتام با طیف متوسط است. آموکسی سیلین یک آنتی بیوتیک باکتری کش است که با جلوگیری از ارتباط بین زنجیره های پلی مری پپتیدو گلایکان دیواره سلولی باکتری، از سنتز دیواره سلولی باکتری جلوگیری می نماید. آموكسی سیلین در حدود 70 تا 90 درصد از راه دستگاه گوارش جذب می شود و اثر آن ۳۰ دقیقه بعد از مصرف شروع شده و در عرض دو ساعت به حداکثر می رسد. متابولیسم آموکسی سیلین در کبد و دفع آن از راه کلیه است.


مطالعات آماری:

مطالعات آماری در ایالات متحده آمریکا، نشان می دهد که بیشترین مصرف کنندگان، یعنی حدود 58 درصد مصرف کنندگان آموکسی سیلین، افراد زیر 20 سال بوده اند. حدود 15 درصد بین سن 20 تا 40 سال، حدود 15 درصد بین سن 40 تا 60 سال و حدود 12 درصد مصرف کنندگان آموکسی سیلین بالای 60 سال سن داشته اند و از این تعداد حدود 60 درصد خانمها و حدود 40 درصد آقایان بوده اند. به جرأت می توان گفت که آموکسی سیلین یکی از رایج ترین آنتی بیوتیکهایی است که مردم در سراسر دنیا بدون نسخه و سرخود از آن برای درمان بیماریهای خود و حیوانات خانگی شان مانند سگ و گربه و ماهی و پرندگان خانگی، استفاده می نمایند. اگر چه آمار دقیقی در دسترس نیست اما به نظر می رسد که در کشور ما ایران رایجترین و پرفروش ترین آنتی بیوتیک که مردم سر خود استفاده می نمایند همین آموکسی سیلین باشد.


تفاوت میان آموکسی سیلین و آمپی سیلین:

از لحاظ طیف اثر میکروب کشی، تفاوت زیادی بین آموکسی سیلین و آمپی سیلین وجود ندارد، فقط آموکسی سیلین اثرش بر روی میکروب هموفیلوس آنفلوانزا بیشتر از آمپی سیلین است. از نظر مصرف دارویی بدلیل اینکه نیمه عمر آموکسی سیلین بیشتر از آمپی سیلین است، می توان آن را هر 8 ساعت یکبار مصرف نمود، اما آمپی سیلین را باید هر 6 ساعت یکبار استفاده نمود و آموکسی سیلین عوارض گوارشی کمتری نسبت به آمپی سیلین دارد.


ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی یک تهدید جهانی:

هنگامی که الکساندر فلمینگ دارو شناس و بیولوژیست اسکاتلندی در سال 1928 پنی سیلین را کشف نمود، این دارو، جان هزاران مجروح جنگی را در جنگ های جهانی نجات داد، زیرا بر روی اکثر میکروبها موثر بود. اما متأسفانه مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها بخصوص آموکسی سیلین که مردم مانند نقل و نبات و غیر علمی با دوز نامناسب و مدت ناکافی از آن استفاده می نمایند، باعث شده که مقاومت باکتریایی زیادی نسبت به آنتی بیوتیکها بوجود بیاید. یکی از بدترین کارهایی که می تواند منجر به مقاومت باکتریایی نسبت به آنتی بیوتیکها شود، استفاده از آنها در هنگام سرماخوردگی های ویروسی است که آنتی بیوتیک در درمان آنها هیچگونه جایگاهی ندارد. جلوگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی یک کوشش همگانی و جهانی را می طلبد که بایستی همه در آن سهیم باشند و با گزارش به موقع مقاومت آنتی بیوتیکی توسط پزشکان به سازمان بهداشت جهانی و فرهنگ سازی نسبت به مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها، بتوان به این مهم دست یافت.


عوارض جانبی آموکسی سیلین:

عفونتهای قارچی بدلیل از بین بردن میکروبهای مفید که فلور طبیعی بدن می باشند و جلو رشد ویروسها و قارچها را می گیرند یکی از عوارض مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها بخصوص آموکسی سیلین است. واکنش های حساسیتی بخصوص در کسانی که به خانواده پنی سیلین ها حساسیت داشته باشند می تواند برای جان بیمار تهدید کننده باشد. بثورات جلدی، تنگ نفس، درد مفاصل، احساس ضعف و بی حالی، بی خوابی، بی قراری، احساس کرختی و سوزن سوزن شدن اندامها، تهوع، اسهال، استفراغ، کولیت، خونریزی از دستگاه گوارش، مو دار شدن و سیاه شدن زبان، شوک آنافیلاکتیک، قرمزی و التهاب پوست، خارش بدن، تاول زدن پوست، کهیر، التهاب عروق، زردی و یرقان، التهاب کبد، ایجاد کریستال در ادرار، تیره شدن رنگ ادرار، خارش و زیاد شدن ترشحات واژن در خانمها، کم خونی، کاهش گلبولهای سفید و پلاکتها، افزایش ائوزینوفیل خون، اضطراب، کاهش هوشیاری، سرگیجه، سوزش سر معده و گاهی تغییر رنگ دندانها از عوارض دیگر آموکسی سیلین می باشد.


اشکال دارویی آموکسی سیلین:

1- کپسول 250 میلی گرمی

2- کپسول 500 میلی گرمی

3- سوسپانسیون خوراکی 125 میلی گرم در هر 5 میلی لیتر

4- سوسپانسیون خوراکی 250 میلی گرم در هر 5 میلی لیتر

5- قرص جویدنی 250 میلی گرمی

6- قرص روکش دار 500 میلی گرمی


مقدار مصرف آموکسی سیلین:

بزرگسالان: بر اساس شدت عفونت 250 تا 500 میلی گرم هر 8 ساعت

کودکان: بر اساس شدت عفونت 20 تا 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت، در سه دوز منقسم هر 8 ساعت یکبار


نامهای تجارتی آموکسی سیلین:

Amoxil

Wymox

Moxatag

Trimox

DisperMox

Novamoxin