فاویسم

نوشته: دکتر بهروز مصلحی

فاویسم یا کمبود G6PD را می توان یکی از شایعترین نقص های آنزیمی و یکی از شایعترین بیماریهای ژنتیکی بشر به حساب آورد. حدود 400 میلیون نفر در سراسر جهان نوعی موتاسیون در ژن G6PD دارند که باعث نقص و کمبود در این آنزیم می شود. اگر چه شایعترین عارضه کمبود آنزیم G6PD همولیز شدن خون در اثر استفاده از بعضی از داروها می باشد، اما هنوز سردرگمی بسیار زیادی راجع به اینکه کدام داروها بیشتر باعث ایجاد همولیز در بیماران مبتلا به کمبود G6PD می شوند، وجود دارد. نبودن یک اجماع کلی در میان پزشکان در مورد این داروها خود باعث سردرگمی و استرس در بیماران مبتلا به فاویسم نیز شده است. لیست های زیر اگر چه بدلیل تولید روز افزون داروهای جدید همیشه ناقص هستند، اما نام بعضی از داروهای شایع را که در فاویسم خطرناک و یا تاحدودی بی خطر می باشند برای مراجعه بیماران عزیز در اختیار آنان قرار می دهد. بیماران عزیز همچنین باید یک لیست برای خود داشته باشند که چنانچه نسبت به دارو یا غذایی واکنش نشان دادند، آن دارو یا غذا را در لیست خود بنویسند و به اداره دارو و غذا وزارت بهداشت هم اطلاع دهند.


داروهای با ریسک و خطر زیاد که اصلأ نباید استفاده شوند:

Acetanilide

Acetylphenylhydrazine

Acetyl Salicylic Acid

Aldesulfone sodium (sulfoxone)

Arsine

Beta-Naphthol (2-Naphthol)

Chloramphenicol

Chloroquine

Ciprofloxacin

Dapsone (diaphenylsulfone)

Dimercaprol

Doxorubicin

Furazolidone

Glibenclamide

Glucosulfone (glucosulfone sodium)

Ibuprophen

Isobutyl Nitrite

Menadiol Sodium Sulfate (Vitamin k4 sodium sulfate)

Menadione (menaphtone)

Menadione sodium Bisulfite (Vitamin K3 sodium bisulfite)

Mepacrine (Quinacrine)

Mesalazine - 5-Aminosalicylic Acid (paraminosalicylic acid)

metamizole

Methyltioninium Chloride (methylene blue)

Nalidixic Acid

Naphtalene

Niridazole

Nitrofural (nitrofurazone)

Nitrofurantoin

Oxidase, Urate (urate oxidase)

Pamaquine

Pentaquine

Phenacetin (acetophenetidin)

Phenazopyridine

Phynylhydrazine

Primaquine

Probenecid

Stibophen

Sulfacetamide

Sulfadimidine

Sulfafurazole (sulfafurazone, sulfisoxazole)

Sulfamethoxazole

Sulfanilamide (Sulphanilamide)

Sulfapyridine

Sulfasalazine, Salazosulfapyridine (salazopyrin)

Thiazosulfone (thiazolesulfone)

Tolonium Chloride, Tolonium Chloride (toluidine blue)

Trinitrotoluene (2,4,6-Trinitrotoluene)

داروهای با ریسک و خطر کم که با احتیاط می توان استفاده نمود:

بعضی از بیماران فاویسم کلاس 1 یا نوع مدیترانه ای ممکن است حتی به این داروهای کم خطر هم واکنش نشان دهند، پس بایستی با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شوند.

Acetaminophen

Aminophenazone (aminopyrine)

Antazoline (antistine)

Arginine (acido 2(S)-ammino-5-guanidilpentanoico)

Ascorbic Acid

Colchicine

Diphenhydramine (difenilhydramine)

Dopamine (L-dopa)

Isoniazid

Norfloxacin

Para-Aminobenzoic Acid (4-Aminobenzoic Acid)

Paracetamol (acetaminophen)

Phenazone (antipyrine)

Phenylbutazone

Phenytoin

Procainamide

Proguanil (chlorguanidine)

Pyrimethamine

Quinidine

Quinine

Streptomycin

Sulfacytine

Sulfadiazine

Sulfaguanidine

Sulfamerazine

Sulfamethoxypyridazine

Tiaprofenic Acid

Trihexyphynidyl (benzhexol)

Trimethoprim

Tripelennamine

Vitamin K1