ترامادول

نوشته: دکتر بهروز مصلحی

مقدمه:

ترامادول یک داروی مسکن شبه مخدر سنتز شده است که برای تسکین دردهای متوسط ​​تا شدید استفاده می شود.


فرمول شیمیایی ترامادول:

C16H25NO2


مکانیزم اثر ترامادول:

مکانیزم دقیق اثر ترامادول بر روی تسکین درد، بدرستی و بطور دقیق مشخص نیست. ترامادول یک ضد درد سیستم مرکزی اعصاب بشمار می رود که تمایل زیادی برای چسبیدن به گیرنده های اوپیوئیدی ندارد. بتازگی مشخص شده که ترامادول بطور انتخابی بر روی گیرنده های میو می چسبد و اثر خود را اعمال می نماید. متابولیت M1 ترامادول که در کبد در اثر دی متیلاسیون ترامادول ایجاد می شود، از خود ترامادول تمایل بیشتری برای چسبیدن به گیرنده های اوپیوئیدی دارد. با همه این اوصاف تمایل به چسبیدن به گیرنده های اوپیوئیدی ترامادول 6000 برابر کمتر از مورفین می باشد. از طرفی بر خلاف دیگر مواد مخدر مورفینی، داروهای آنتاگونیست اوپیوئیدی مانند نالوکسون اثر آنتاگونیستی زیادی بر روی ترامادول ندارند، که این خود نشاندهنده این است که شاید مکانیزمهای دیگری برای اثر تسکینی ترامادول در کار باشد. ترامادول با جلوگیری از بازجذب سراتونین و نور اپی نفرین، غلظت این مواد را در سیستم اعصاب مرکزی بالا برده و از این راه نیز اثر تسکینی خود را بالا می برد. ترامادول به راحتی از راه خوراکی جذب شده و توسط کبد متابولیزه و از راه ادرار دفع می گردد.


موارد مصرف ترامادول:

ترامادول برای تسکین دردهای متوسط تا شدید مانند دندان درد، دردهای پس از عمل جراحی، دردهای ناشی از سرطان، دردهای عضلانی اسکلتی حاد و همراه با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای درمان استئو آرتریت یا همان آرتروز مفاصل، بکار می رود. ترامادول آهسته رهش برای درمان دردهای مزمن مانند آرتروز مزمن و اصولأ هر دردی که برای مدت طولانی با بیمار همراه باشد، بکار می رود.


موارد سوء مصرف ترامادول:

اگر چه بسیاری از مردم، ترامادول را یک داروی غیر مخدر می دانند، اما بدلیل اثرات شبه مخدر شدید و پتانسیل بالایی که برای سوء مصرف دارد، اداره نظارت دارویی ایالات متحده آمریکا (DEA) ترامادول را بعنوان یک داروی شبه مخدر و غیر مجاز شناخته و اخیرأ فروش و مصرف آزادانه این دارو را محدود نموده است. از آنجاییکه که ترامادول یک داروی مسکن شبه مخدر و شدیدأ اعتیاد آور بوده و بر روی سیستم اعصاب مرکزی اثر می گذارد، ممکن است مورد سوء مصرف قرار گرفته و مردم به آن وابستگی شدیدی پیدا کنند. برغم اینکه ترامادول اثر سرخوش کننده زیادی ندارد و بسیاری از بیماران ترامادول را بعنوان یک مسکن استفاده نموده و هیچ وقت حالت سرخوشی را با آن تجربه نمی کنند، بعضی از افراد، نا آگاهانه و یا به توصیه افراد ناآگاه، در مصرف ترامادول تا جایی افراط می نمایند، که به آن اعتیاد شدید پیدا کنند. نوشتن داروی ترامادول توسط یک پزشک بایستی کاملأ حساب شده باشد و تعداد و روزهای مصرف دارو بایستی کمتر از 5 روز، در نظر گرفته شود که بیماران به این دارو وابستگی شدید پیدا نکنند. بسیاری از افراد به این دلیل به ترامادول وابسته می شوند که این دارو را بدون هیچ رویه و حساب و کتابی و هر چند مدتی که دلشان می خواهد، مصرف می نمایند. بدلیل ایجاد وابستگی زیادی که ایجاد می نماید، ترامادول نمی تواند بعنوان دارویی برای ترک اعتیاد به مواد مخدر بکار رود.


عوارض جانبی ترامادول:

• ضعف

• سرگیجه

• خواب آلودگی

• مشکل خواب رفتن و در خواب ماندن

• سردرد

• عصبی شدن

• لرزش غیر قابل کنترل بعضی از اعضای بدن

• سفت شدن و گرفتگی عضلات

• تغییرات خلقی

• سوزش سردل و سوء هاضمه

• تهوع

• استفراغ

• اسهال

• یبوست

• از دست دادن اشتها

• تعریق زیاد

• خشکی دهان

• تشنج

• تب

• بثورات جلدی

• تاول های پوستی

• مشکل در بلع و تنفس

• تورم زبان، پلکها، صورت، لبها، دست ها، مچ پا، پاها

• خشونت و گرفتگی صدا

• هذیان

• توهم

• بی قراری

• از دست دادن هوشیاری

• از دست دادن تعادل بدن

• تند شدن ضربان قلب

• اغما


شرایطی که ترامادول هرگز نباید تجویز شود:

1- بالا بودن فشار داخل جمجه

2- ضعف سیستم تنفسی

3- حمله آسم

4- بیمار ضربه مغزی

5- شکم حاد

6- نارسایی کلیه

7- بیماری فئوکروموسایتوما

8- سابقه تشنج


مقدار مصرف ترامادول:

ترامادول برای تسکین دردهای متوسط تا شدید در بزرگسالان 50 تا 100 میلی گرم هر 6 ساعت یک بار بصورت خوراکی برای مدت کمتر از 5 روز، تجویز می شود. حداکثر مقدار مجاز ترامادول 400 میلی گرم در روز است و از آن بیشتر نباید مصرف شود.


شکل های دارویی ترامادول:

• قرص 50 میلی گرمی

• قرص 100 میلی گرمی

• قرص آهسته رهش 100 میلی گرمی

• کپسول 50 میلی گرمی

• کپسول 100 میلی گرمی

• آمپول 50 میلی گرم در یک میلی لیتر


نامهای تجارتی ترامادول:

• کنزیپ

• ریزولت

• اولترام

• ریبیکس